世运文库
Ekzercado Efika por Santeni Vian “Vivradikon”（Ⅱ）
Ekzercado Efika por Santeni Vian “Vivradikon”（Ⅱ）
发布日期：2024-11-11 09:30
2016年，中华全国世界语协会医学委员会成立，标志着世界语与医学领域的深度融合，为国际传播开辟了一条独特的路径。该委员会由医学工作者组成，它不仅承载着推动世界语在医学领域广泛应用的使命，更肩负着向国际世界语界介绍中医和中药的重任。作为医学委员会负责人，王迪生先生有深厚的中医学工作背景，把世界语与中医药学研究紧密结合，在国际医学世界语界有一定影响力，我们将刊登他在此方面的研究成果，供广大世界语者学习。
Ekzercado Efika por Santeni Vian “Vivradikon”（Ⅱ）
健身活动能保健您的生命之根 (二）
中国保健强身活动历史悠久，特别像太极、武术等的文化更是博大精深，本文只是从中医经络、气血理论入手，尝试探讨这些健身活动对中医肾的保健、补益作用，以及对人体健康、防治疾病、延年益寿的积极影响。用世界语讲述中国传统文化的故事。
本文收集了常见的健身方法，分为全身健身活动与局部健身活动两部分。全身健身活动有八段锦、太极拳、武术、蹲马步、俯卧撑等；局部健身活动有脚尖站立或行走、脚跟七步颠、提肛、鸣天鼓、腹式呼吸等。对每一健身活动，本文从“动作方式”、“有效机制”等方面予以简介。
在“动作方式”方面，由于不少复杂的健身活动，其本身存在不同流派、不同动作规定与解读，因此本文只能从其共同的基本动作方式予以简介，重点考察它们在人体共同的发力或作用部位，并根据中医经络理论探讨它们对补肾健体的积极影响。
在“有效机制”部分，本文依据中医经络理论从活动部位、局部组织、经络穴位的分布探寻健身活动对补肾健体的功效与机理。这种分析方法比较直观，所依据的中医经络理论历经两千余年的临床实践，科学可信，因此分析的结果可供健身爱好者参考。
根据这一探讨思路，首先要界定这些活动所触及的躯体部位，如腰、腹、胸、背、下肢或上肢，在这些部位有哪经络穴位的存在，因为触及这些部位就有可能刺激其中的经络穴位，可以激发经气，促进气血巡行，调整活化相应的脏腑功能，这类似于针灸的效果，但具有主动性与多层次、多靶点刺激的特点，更有价值。
具体到补肾的功效，锻炼躯体的哪些部位与之有关？
这首先要看肾经穴位的分布，或与肾有关经络穴位的分布。
肾经的分布:从脚指发出，经足底、足内踝沿小腿与大腿内侧上行。除了肾经以外还有任脉、督脉、膀胱经等的穴位与肾也有直接关系，这些穴位主要分布在腹部与腰部等。
由此我们可以这样理解，与肾经穴位直接相关的躯体部位就是腰（包括会阴等部位）、腹、足与小腿内侧，凡是健身活动触及到上述部位肌肉组织的，都有可能刺激与肾相关的经络穴位，能起到直接补肾健身效果。对此本文做一简介。
La reala vivlongeco de ĉiu homo estas “antaŭdifinita”.
La influaj aŭ decidecaj faktoroj rilate la realan vivlongecon de ĉiu homo estas diversaj:
( rasa aŭ familiara ) genkaraktero, vivmedio, vivkutimo ( manĝo, ĉiutagmovado aŭ ekzercado), animstato (emocio) kaj ekonomikondiĉo ktp..
Se ni supozas ke la influaj aŭ decidecaj faktoroj estas en la plej bona stato, la homo sekve havas la plej longan vivlongecon, kiun ni povas nomi kiel “ naturdotitan vivlongecon”. (“天年”)
La klasika verkego de TĈM, Huangdi Klasikaĵo pri Interna Medicino (黄帝内经) plejfrue menciis tiun koncepton,“天年” ( naturdotitan vivlongecon) antaŭ 2000 jaroj.
Do la“ naturdotita vivlongeco”estas la kulmino (superlimo) de la homa vivlongeco, kaj la influaj aŭ decidecaj faktoroj, bonaj aŭ nebonaj, dominas kaj decidas la realan vivlongecon de la homo, longan aŭ nelongan.
Jes, la plejparto de ni neniam ĝuis la“ naturdotitan vivlongecon”, ke la influaj aŭ decidecaj faktoroj senescepte kontraŭpezis kaj reduktis nian“naturdotitan vivlongecon” per nesaneco, malsaneco, frua senileco kaj kaduko de korpo ktp..
Tiuj procesoj de la nesano, malsano, senileco kaj kaduko de korpo okazas malrare kaj akceliĝas iam.
Eble estonteca scienc-tekniko povos alporti al la homaro eblecon de longviveco, sed la aktuala situacio estas tia, kian ni travivas nun.
Por laŭeble ĝui la “ naturdotitan vivlongecon”, oni esperas aktive domini aŭ regi tiujn influajn aŭ decidecajn faktorojn, tenante ilin en la plej bona stato.
Inter tiuj faktoroj, ekzercado estas relative plifacile dominebla laǔvole.
Oni devas sufiĉe utiligi tiun kiel unu konvenan vekton por forte prokrasti tiujn procesojn .
Aliflanke oni devas rezervi aŭ konservi sufiĉan vivoviglecon, vivforton kaj vivenergion tra ekzercado por trakti kaj travivi urĝan aŭ krizan situacion eblan.
Do ekzercado estas necesa kaj aplikebla por ĉiu homo.
TĈM havas maturajn teorisistemojn kaj metodojn, kiuj provizas al ni ne nur preventadon kaj kuracadon de la malsano, sed ankaŭ sanigajn ekzercojn.
Kompreneble tiuj ekzercoj baziĝas sur la teoriscioj de TĈM pri ĝin-kanaloj , ci-sango kaj zangfu-organoj. (经络、气血、脏腑 )
Tiu ekzercado ne samas al ordinara movado ĉiutaga, ke tiu devas karakteriziĝi per plia forteco,plilarĝa dimensio（de movoj）kaj plilonga persisteco , kio bezonas pluan fortelspezon kaj penadon.
En Ĉinio,cirkulas kaj furoras diversaj ekzercoj speciale por santeni zangfu-organojn, dezajnitaj de TĈM-aj fakuloj, kiuj plejparte inkludas movadon santeni la renojn.
Klasifiko de ekzercometodoj.
健身活动的类型
En Ĉinio, ekzistas diversaj kaj efikaj ekzercometodoj santeni kaj tonikumi la renojn, taŭgaj al diferencaj homoj.
Simpledire la ekzercometodoj povas klasifikiĝi en la du kategoriojn: la partakorpa ekzercado kaj la tutkorpa ekzercado.Kompreneble tiu klasifiko estas relativa.
Multaj ekzercometodoj estas dezajnitaj laŭ TĈM-aj teoripensoj, kaj ili posedas karakterojn de TĈM kun stil-koloroj de la tradicia ĉina kulturo.
La partakorpa ekzerco.
局部健身活动
La partakorpa ekzerco signifas nur ekzerci iu(j)n parto(j)n de la korpo, kiel la supramembrojn, talion aŭ malsupramembrojn.
Tiu ekzercado estas relative parteca,nelaciga kaj nepeniga, sed pli trafa.
La partakorpa ekzercometodo ( santeni la renojn ) ofte konsistas el la jenaj:
perpiedpinte staradi aŭ iradi（脚尖站立或行走），supren-streĉi la piedantaŭaĵojn（勾脚尖），supren-streĉi la kalkanojn（提脚跟），Supren-streĉado de la piedantaŭaĵoj kaj aldorsa-streĉado de la kalkanoj(勾脚尖与提脚跟)， perkalkane frapeti la grundon sepfojojn（脚跟七颠），katpaŝe iradi (paŝadi)（走猫步），konstrikti supren la anuson（提肛），ekzercadi la lumbon kaj abdomenon（锻炼腰腹）, “bati la ĉielan tamburon”（鸣天鼓），perabdomene spiradi（腹式呼吸）.
La tutkorpa ekzercado.
全身健身活动
La tutkorpa ekzercado signifas preskaŭ ekzerci la tutajn partojn de la korpo samtempe, kiel la supramembrojn, talion kaj malsupramembrojn.
Tiu ekzercado estas relative pli peniga, laciga, sed ĉiuflanka.
La tutkorpa ekzercometodo ( santeni la renojn ) ofte inkludas la jenajn:
tajĝiĉuano（太极拳），“la ok (silkŝajnaj) movserioj”（八段锦）, “la kvin-animalaj ludoj”（ imit-kvin-animalaj lud-movserioj,五禽戏）, uŝuo（武术）, femurkaŭrado （蹲马步），ventr-kuŝiĝo kaj supren-puŝo (俯卧撑)， vizaĝ-supren-kuŝiĝi kaj bust-rektiĝi ( abdomen-faldiĝi)（仰卧起坐），“ dekmil-paŝa irado” kaj kurado ktp..
Krom la partakorpa ekzercado kaj tutakorpa ekzercado, ekzistas la aliaj metodoj (santeni kaj tonikumi la renojn), kiuj havas la similajn efikojn de la supremenciitaj ekzercometodoj:
fomentado（drogfomentado），varmakva pied-trempado, piedmasaĝo kaj korpmasaĝo .
Tiuj sanigmetodoj karakteriziĝas per tiuj trajtoj: iom strikta postulo pri ilia manipulado.
Do oni povas selekti ĝustajn metodojn laǔ sia aktuala kapablo kaj bezono.
Por laǔeble klare konigi necesajn sciojn pri ili, ni elmetas tiujn rekomendindajn enhavojn ĉefajn je la du flankoj: agmaniero (movmaniero) kiel pozo, movo , movlertaĵo aǔ movserio ktp. kaj efiko (kun efikmekanismo).
La agmaniero (movmaniero) estas iom strikte postulata, ke se oni laŭnorme faras, ili povos akiri bonan efikon.
La agmanieroj (movmanieroj) de diversaj ekzercoj estas variaj, tamen ili posedas komunajn influfaktorojn kaj efikmekanismojn por santeni kaj tonikumi la renojn, pri kio ni fokuse analizos laǔ la ĝin-kanala teorio de TĈM (经络理论) ktp..
Komunaj influfaktoroj.
共同的影响因素
Kvankam ĉiu ekzerco havas siajn proprajn pozojn, movojn, movlertaĵojn ktp., kiuj estas diversaj kaj diferencaj, tamen ili havas komunajn punktojn,ke ili certe agas sur muskolojn en la samaj partoj de korpo, kiel la talio, gamboj,kruroj kaj piedoj (kun brakoj) ktp., kio elvokas similajn efikojn kaj efikmekanismojn.
La komunaj influfaktoroj konsistas el la kvar flankoj de korpo:
gravaj partoj de la korpo, ( 人体重要部位)
histoj en tiuj partoj, （这些部位的组织）
ĝin-kanaloj en tiuj histoj(这些组织中的经络),
akupunktoj de tiuj ĝin-kanaloj（这些经络的穴位）.
La gravaj partoj de korpo konsistas el la jenaj:
la abdomeno, lumbo, pugo (perineo),femuroj, kruroj kaj piedoj (kun brakoj)
Kial selekti tiujn partojn de korpo por santeni la renojn tra ekzercado?
Ĉiuj ĝin-kanaloj, kiuj povas efike santeni la renojn tra ekzerci, tute rondiras tra tiuj partoj de la korpo.
Tiuj partoj de la korpo povas relative facile fleksiĝi kaj etendiĝi dum ekzercado
Do oni povas sufiĉe tiretendi muskolfibrojn kun aliaj histoj en tiuj partoj je plia dimensio kaj plia forto, kaj tiamaniere povas pli efike stimuli tieajn ĝin-kanalojn kaj akupunktojn ktp..
La gravaj histoj de tiuj partoj konsistas el la jenaj:
la muskolo, tendeno, sangujo kaj ĝin-kanaloj ktp..
La muskolo konsistas el la lumbomuskolo, abdomenomuskolo , pugmuskolo (perinemuskolo), femurmuskolo krurmuskolo kaj piedmuskolo, kiuj estas la primara materialbazo ekmovi kaj subteni diversan agadon kaj movado de la korpo, kiuj lanĉas la efikojn santeni kaj tonikumi la renojn kaj ekfunkciigas iliajn efikmekanismojn.
La gravaj ĝin-kanaloj en tiuj histoj:
这些组织中的重要经络
ren-ĝin-kanaloj（肾经）,
du-ĝin-kanalo（督脉），
renmai-ĝin-kanalo（任脉）,
urin-vezik-ĝin-kanalo（膀胱经）.
(kun aliaj ĝin-kanaloj nerekte rilate la renojn, 还有其他与肾有间接关系的经络)
Kial selekti tiujn ĝin-kanalojn por santeni la renojn tra ekzercado?
Ĉar tiuj ĝin-kanaloj havas pli intimajn rilatojn rekte kun la renoj, kvankam ekzistas multaj ĝin-kanaloj aliaj en korpo.
Renmai-ĝin-kanalo （任脉）estas la kunfluejo de ĉiuj jin-ĝin-kanaloj de homkorpo (全身阴经) kaj plie kruciĝas kun ren-ĝin-kanalo（肾经）ĉe iu punkto. Do renmai-ĝin-kanalo havas la intiman rilaton kun la renoj, speciale je ren-jin-o (肾阴) kaj helpas la renojn funkcii bone.
Du-ĝin-kanalo estas la kunfluejo de ĉiuj jang-ĝin-kanaloj de homkorpo(全身阳经) kaj kruciĝas kun ren-ĝin-kanalo ĉe iu punkto. Plue branĉoj de du-ĝin-kanalo rekte konektas la renojn, cerbon kaj spinmedolon . Do du-ĝin-kanalo havas la intiman rilaton kun la renoj, speciale je ren-jang-o (肾阳) kaj helpas la renojn bone funkcii kiel seksi kaj generi ktp..
Ren-jin-o (肾阴) estas origino aǔ iniciatinto de la tutkorpaj jin-oj, kiun TĈM nomis origin-jin-o（元阴）.
Ren-jang-o (肾阳) estas origino aǔ iniciatinto de la tutkorpaj jang-oj, kiun TĈM nomis origin-jang-o（元阳）.
Do ni povas percepti la intimajn rilatojn inter la renoj kaj la gravaj ĝin-kanaloj (renmai-ĝin-kanalo , du-ĝin-kanalo), ke ili sinergie mastras la tutakorpajn jin-jang-ojn (全身阴阳).
Urin-vezik-ĝin-kanalo (膀胱经) estas ĝin-kanalo (经络)de la urin-veziko (膀胱).
Kian rilaton kun la renoj havas la urin-veziko laǔ TĈM?
Laǔ TĈM, la urin-veziko havas la rilaton de eksteraĵ-internaĵo kun la renoj, ke la urin-veziko apartenas al la eksteraĵo kaj la renoj al la internaĵo. Unuflanke tiu rilato indikas la anatomie najbaran lokon de la du organoj kaj aliflanke signifas la intiman koneksecon je iliaj fiziologiaj funkciojn, ke ili ambaǔ kunligiĝas kaj kunlaboras intime per la sistemo de ĝin-kanaloj por plenumi komunajn taskojn.
Do renmai-ĝin-kanalo（任脉）,du-ĝin-kanalo （督脉）kaj urin-vezik-ĝin-kanalo （膀胱经）havas tiel intimajn rilatojn kun la renoj, ke kiam oni stimulas koncernajn akupunktojn de la tri ĝin-kanaloj, ili povas akiri la efikon santeni aǔ tonikumi la renojn.
Gravaj akupunktoj de ili intime rilataj al la renoj:
这些经络中与肾脏关系密切的重要穴位
el ren-ĝin-kanalo（肾经）: yongquan (涌泉穴), rangu (然谷穴), taixi (太溪穴), dazhong (大钟穴), shuiquan (水泉穴), zhaohai (照海穴), fuliu (复溜穴) ktp..
el du-ĝin-kanalo（督脉）: mingmen (命门穴) ktp..
el renmai-ĝin-kanalo（任脉）: guanyuan (关元穴), qihai (气海穴), shenque (神阙穴) ktp..
el urin-vezik-ĝin-kanalo（膀胱经）: shenshu (肾腧穴) ktp..
Kial selekti tiujn akupunktojn por santeni la renojn tra ekzercado?
Akupunkturie ren-ĝin-kanalo（肾经）havas 27 akupunktojn, du-ĝin-kanalo（督脉）28 akupunktojn，renmai-ĝin-kanalo（任脉）24 akupunktojn, kaj urin-vezik-ĝin-kanalo（膀胱经）67 akupunktojn.
Tiuj diferencaj ĝin-kanaloj respektive posedas siajn funkciojn kaj interkruciĝas ie, interfluante kaj interinfluiĝante.
Ĉiuj akupunktoj en la sama ĝin-kanalo tute havas analogiajn funkcirolojn, sed ofte kun diferencaj efikecoj kaj karakteroj. Akupunkturistoj sennombre aplikadis tiujn akupunktojn en kliniko kaj definitive resumis iliajn diferencajn efikecojn kaj karakterojn.
Do la supremenciitaj akupunktoj estas ofte rekomenditaj en multaj medicin-literaturoj de TĈM pro iliaj elstaraj efikecoj en tiu flanko.
Baza efikmekanismo.
有效性的基本机理
Pri baza efikmekanismo de ekzercado,MM havas siajn kompletajn seriojn da scioj kaj teorioj.
Ekzercado povas rekte plifortigi funkciojn de la koro, kio pozitiv-retrokulpe malreduktas la kapablon por la koro plimulte eksporti sangon al ĉiuj organoj kaj histoj, kiu nutras kaj subtenas ilian movadon. Tiamaniere ekzercado povas funkcii por santeni la korpon,samtempe reduktante aŭ evitante malsanojn rilate la koron ktp..
Ekzercado povas rekte plifortigi funkciojn de la spir-sistemo, kio pozitiv-retrokulpe malreduktas la kapablon por la pulmoj plimulte enspiri kaj elspiri aeron, kio utilas por santeni la pulmojn ,samtempe reduktante aŭ evitante malsanojn rilate la pulmojn ktp....
Ekzercado povas rekte plifortigi funkciojn de la digest-sistemo, plibonigante ĝian digestadon kaj sorbadon de manĝitaĵoj kaj nutraĵoj, kiuj provizas sufiĉan energion kaj subtenon al movado de organoj kaj histoj.Tiamaniere ekzercado povas santeni kaj vigligi la korpon
Ekzercado ankaŭ povas rekte aktivigi sangofluan cirkuladon, kio lanĉas seriajn variiĝojn en ĝiaj biokemiaj komponaĵoj,kiuj utilas bonecajn metabolojn de la glukozo kaj lipido, kaj plifortigas la imunecon, kio povas efiki kontraŭ multaj malsanoj.
Tiu baza efikmekanismo de ekzercado jam fariĝas ortodoksaj scioj de MM kaj estas ĝenerale agnoskitaj de nuntempaj popoloj.
Tamen TĈM havas aliajn sciojn pri la efikmekanismo de ekzercado, kiuj malfermas al ni unu freŝnovan sci-regneton.
Laǔ TĈM,ekzerci iun parton de korpo povas fari ĝian muskolon jen streĉata kaj jen malstreĉata, kio ludas la gravan rolon por lanĉi aŭ ekmovi efikmekanismojn por santeni kaj tonikumi la korpon kun la renoj .
En tiu proceso, forto generata dum ekzercado kunpremas, stimulas kaj vigligas muskolfibrojn kaj diversajn histojn en la muskoloj, kiel tendenojn, sangujojn, ĝin-kanalojn （经络）ktp..
Laŭ TĈM, ĝin-kanaloj ludas la elstarajn rolojn en tiu proceso.
Ĉar ĉiu zangfu-organo havas sian propran ĝin-kanalon,kiel la renoj havas la ren-ĝin-kanalon, la koro la kor-ĝin-kanalon, la hepato la hepat-ĝin-kanalon ,la pulmoj la pulm-ĝin-kanalon，la lieno la lien-ĝin-kanalon ktp..
Alivorte ĉiu ĝin-kanalo apartenas al sia zangfu-organo kaj funkcias ĉefe por ĝi.
La ĝin-kanaloj havas la jenajn funkciojn .
Ili intime konektas diferencajn zangfu-organojn kaj koncernajn histojn kvazaǔ unu grandan bioret-sistemon(生物网状系统) en homkorpo.
En tiu sistemo,diversaj bioinformoj intersendiĝas kaj ci-sango interfluas: tio bone nutras ĉiujn zangfu-organojn kaj histojn ,aktive subtenante ilin funkcii bone .
Alivorte la ĝin-kanala sistemo influas la zangfu-organojn rekte kaj efike , ke se la sistemo funkcias vigle, la zangfu-organoj sekve funkcias forte kaj bone.
Ankaŭ tiu sistemo funkcias por reĝustigi interrilatojn kaj interinfluojn de ĉiuj zangfu-organon kaj histoj, plue unuigante ilin kiel la harmonian organismon.
Aliflanke diversaj sanecoj kaj viglecoj de tiuj zangfu-organoj kaj histoj reflektiĝas en la sistemo konstante.
Dum ekzercado, oni neeviteble kunpremas, stimulas kaj vigligas la diversajn histojn kiel muskolfibrojn ktp., kio povas aktivigi koncernajn ĝin-kanalojn kaj iliajn akupunktojn,vigligante ilian ĝin-ci-on (经气), kia efiko similas al tiu de la akupunkturo aǔ masaĝo.
Laŭ la teorio de la akupunkturologio, bonece reĝustigi aǔ vigligi funkciojn aǔ statojn de iuj ĝin-kanaloj signifas reĝustigi aǔ vigligi tiujn de zangfu-organoj rilate al la ĝin-kanaloj, kio estas la primara kaj grava teoribazo por ekzercado santeni zangfu-organojn kiel la renojn ktp..
Krome tiu ekzercado povas fortigi kaj akceli ci-sangan cirkuladon en la parta aŭ tuta korpo, kaj tio ankaŭ utilas por santeni kaj tonikumi zangfu-organojn.
Por santeni la renojn, oni devas selekti aǔ dezajni raciajn ekzercojn intime rilate la renojn aǔ ren-ĝin-kanalojn, kiuj povas trafe santeni kaj tonikumi la renojn.
Do laǔ tiu teoripenso, ni esploru rilatojn inter ekzercado kaj ekzercataj partoj (de korpo), tiujn inter la partoj ekzercataj kaj tieaj muskoloj , tiujn inter la muskoloj kaj ĝin-kanaloj en ili , tiujn inter la ĝin-kanaloj kaj iliaj akupunktoj .
Laǔ tiu teoripenso, se iu ekzerco povas santeni la renojn, movoj de la ekzerco povas definitive stimuli kaj vigligi akupunktojn de ren-ĝin-kanaloj, aǔ aliajn akupunktojn rilate la renojn intime.
Plue makrovide se iu ekzerco povas santeni la renojn, ĝi certe agadas sur la parton de korpo, kie ekzistas akupunktoj de ren-ĝin-kanaloj aǔ aliaj akupunktoj intime rilate la renojn.
Do la muskolo estas unu ĉefa celo rekte ekzercata.
Krome la ĝin-kanalo estas unu fokusa celo rekte stimulata.
Do kiam ni interligas laŭvice la supremenciitajn koncernajn enhavojn, ni povas klare vidi la jenajn koneksajn rilatojn:
Iuj partoj ekzercataj de homkorpo
--- muskoloj de tiuj partoj ekzercataj ktp.
---ĝin-kanaloj (kaj aliaj histoj) en tiuj muskoloj
--- akupunktoj en tiuj ĝin-kanaloj
---ĝin-ci-o ( 经气) en tiuj akupunktoj (aŭ ĝin-kanaloj)
--- la renoj kun koncernaj zangfu-organoj.
Do tiuj influfaktoroj kaj iliaj sekundarec-koneksaj rilatoj eble estas kernoj de la efikmekanismoj por ekzercado santeni kaj tonikumi la renojn kun la tuta korpo.
Tiuj asertoj baziĝas sur la teorioj de ĝin-kanaloj, ci-sango kaj zangfu-organoj de TĈM.(经络、气血、脏腑)
Jene konkrete rekomendiĝas la ekzercoj kun la aliaj metodoj santeni kaj tonikumi la renojn.
Por ĉiu ekzerco, ĝia agmaniero (pozoj , movoj, movserioj aŭ aglertaĵoj ktp.) kaj efiko kun efikmekanismo estas la ĉefaj partoj. Post ol oni klare konas agmanieron de iu ekzerco, ili povas laŭnorme fari kaj akiri bone efikon. Post ol oni klare konas efikon kun efikmekanismo de iu ekzerco, ili povas havi firman konvinkon por persiste fari la ekzercon.
分享到：